Kalın bağırsak kanserlerinin birçok 50 yaşın üzerinde görülür, görülme yaşı erkekler için ortalama 66, bayanlar için 69’dur, rektum kanseri için bu yaş erkeklerde 62, bayanlarda 63’dür. Kalın bağırsak kanseri için en yüksek risk faktörü yaştır. İlerleyen yaşla kalın bağırsak kanseri riski artar.
Kalın bağırsak kanseri yavaş seyirli olduğundan kanserli dokunun ortaya çıkmasından teşhisin konulacağı periyoda kadar yıllar geçebilir.
Genellikle kalın bağırsağın içindeki polip denen yapılardan gelişir fakat her polip kansere dönüşmediği üzere her kolon kanseri de polipten gelişmez.
Kalın bağırsak kanserlerinin yaklaşık %5-10’u ailevi geçişli kanserdir.
Erken evre kalın bağırsak kanserinde rastgele bir belirti olmayabilir lakin genel olarak kolon kanserinin en sık görülen belirtileri
- dışkılama alışkanlıklarında değişiklik,
- dışkıda kan görülmesi, fakat hemoroid (basur) kansere yol açan bir durum değildir
- değişimli olarak ishal ve kabızlık olması
- bağırsakların tam boşaltılamadığı hissi,
- karın ağrısı
- geçmeyen kramplar,
- sebebini bilemediğimiz kilo kaybı.
Kalın bağırsak kanseri tarama önerilen ve taramalar sayesinde erken safhada saptanırsa şifa bulabilen bir hastalıktır, en sağlam tarama yolu kolonoskopidir. Bu süreçte makattan kalın bağırsağın içine ışıklı bir tüp sokularak kalın bağırsak denetim edilir.
Ortalama riskli bireyler için kalın bağırsak kanseri taramaları 45 yaşında başlamalıdır. Seçenekler ortasında kolonoskopi, kolonografik tomografi ve dışkıda kan arama tetkikleri vardır ve bu tarama tetkikleri 75 yaşına kadar tertipli aralıklarla devam etmelidir. 76-85 yaş ortasında bu tetkiklerin yapılması tabibin hastası ile birlikte yapacağı değerlendirmelerle kararlaştırılmalıdır.
Aile hikayesi olan, altta yatan enflamatuar bağırsak hastalığı olan ya da ailevi bağırsak polip hastalığı olan bireyler daha yüksek riskli oldukları için onların taramaları tabibi ile birlikte daha erken devirde planlanmalıdır.
Barsak dışına taşmamış kalın bağırsak kanserlerinde operasyon sonrası 5 yıllık sağ kalım oranı %91’in üzerindedir ve hastaların yaklaşık 1/3’ü bu kademede teşhis almaktadır. Şayet lenflere sıçrama olacak olursa 5 yıllık sağ kalım oranı %73’e gerilemektedir. Evre 4 kalın bağırsak kanserinde ortalama 5 yıllık sağ kalım oranı %14’dür lakin her bireyin hastalığının seyrinin farklı olduğunu aklımızda tutmalıyız.
Kalın bağırsak kanserinden sakınmak için dışkılamayı kolaylaştıran geniş yapraklı sebzeler yenilmesi yararlı olabilir.
Kolon kanserinde tedavi formülü kanserin hangi evrede olduğuna nazaran belirlenir. Birinci tedavi formülü cerrahi metotla kanserle dokuların çıkarılmasıdır. Kolektomi ismi verilen bu cerrahi süreçle, kolonun tümörden etkilenmiş kısımları çıkartılır. Tümörün yerleşim yerine nazaran, bağırsağın bir kısmının ya da tümünün çıkartılması gerekebilir. Kolektomi ameliyatları açık ya da kapalı yani laparoskopik sistemle uygulanabilir. Kolektomi ameliyatı sırasında tümörün boyutu ve derinliğine bağlı olarak kalın bağırsağın kalan kısımları birleştirilebilir. Birtakım durumlarda kalın bağırsak karın duvarından dışarı çıkartılabilir. Bu cerrahi sürece kolostomi ismi verilir. Kolostomi kalıcı ya da süreksiz bir mühlet için uygulanabilir.
Sistemik tedavi sistemi ise patoloji sonuçlarına nazaran belirlenir. Alınan kesim üzerinden yapılan moleküler genetik tahlil sonuçlarına nazaran kemoterapi ve/veya amaca yönelik tedaviler kullanılmaktadır.
Radyoterapi hareketli organlarda hasebiyle kolon kanserinin lokal tedavisinde sık kullanılan bir tedavi değildir lakin metastatik hastalıkta rolü olabilir ayrıyeten rektum kanserinde ana tedavi prosedürlerinden birisidir.
Bunların dışında Nükleer Tıp uzmanları uyguladığı radyonüklid tedaviler ve Girişimsel Radyoloji uzmanlarının uyguladığı ablatif tedaviler de kolon kaseri tedaisnde rolü olan tedavilerdir.
Sonuç olarak kolon kanseri görülme sıklığı artan ve muvaffakiyetle tedavi edilebilen bir kanserdir. Erken tarama tetkikleri ile olumlu sonuçlar alınmaktadır, bu nedenle tarama tetkikleri ihmal edilmemelidir, sağlıcakla kalın.
