Diyete girdiniz ve o çok severek tükettiğiniz besinlere diyetinizde hiç yer vermediniz. En baş tahminen sizin keyifli eden bir yük kaybı yaşadınız. “Heh !” dediniz bu sefer oldu, kilolar gidiyor. Diyetininiz birinci haftası uygundu, ikinci haftası eh işte derken üçüncü hafta buzdolabının etrafında dolaşmaya başladınız. Hudutlarınız gerildi, “Ne olacak ki bir dilim pastadan ya da çikolatadan yesem ?“ dediniz ve yemeye başladınız. 1 dilim, 2 dilim derken bir baktınız ki 1 paket çikolata bitmiş. Harikulade bir pişmanlık yaşamaya başladınız… Bu durum size de tanıdık geldi mi ?
Kısıtlayıcı Diyetler Yeme İsteğini Tetikliyor
Bu türlü hisseden bireylerin sayısı hiç de az değil. Araştırmalar da bu pişmanlık hissinin kısıtlayıcı beslenme programlarında sıklıkla gözlemlenebileceğini gösteriyor. Zira kendinize yemek için müsaade verdiğiniz besin ölçüsünü katı bir biçimde sınırlandırdığınızda, hiç tüketmediğinizde ya da uzak durduğunuzda ekseriyetle büyük ölçülerde o yiyeceğe yönelik ağır dilek yaşadığınızı göreceksiniz.
Ruhsal Olarak “Yoksunluk” Nelere Sebep Oluyor ?
Bu yalnızca besinler için de değil ruhsal olarak hayatımızın rastgele bir noktasında kendimizi sınırlıyor olmak o şeyi gözümüzde daha özel kılar. Örneğin, yiyeceklerle dolu bir masanın önünde duruyorsunuz. Size istediğiniz yiyeceği yiyebileceğinizi lakin spesifik olarak yalnızca o çok sevdiğiniz pastayı yememeniz gerektiği söylense, o pastayı düşünürken öteki yiyecekleri tüketmekten zevk alır mıydınız ?
Marsmallow Deneyi
Psikolog WalterMischel, çocuklar üzerinde yaptığı deneyde çocuğu içinde yalnızca bir masa ve bir sandalye olan odaya götürür ve masanın üzerine bir adet marshmallow bırakır. Çocuğa birkaç dakikalığına odadan ayrılacağını, bu mühlet içerisinde şayet isterse marshmallow’u yiyebileceğini lakin marsmallow’u yemeyip kendisinin geri gelmesini beklerse bir marshmallow daha kazanacağını bildirir. Marshmallow’u tüketen çocuklar olduğu kadar sabırla bekleyen çocukların olduğu da bir gerçek. Deney sonucu,bir şeyi yapmayı yasakladığınızda o şeye yönelik isteğin arttığını vurguluyor.
Paradoksal Döngü
Diyetsel açıdan baktığımızda ise, sevdiğiniz bir besini yemeyi kendinize yasakladığınız vakit paradoksal olarak bir döngüye girmiş oluyorsunuz. O besin daha çok ilgi uyandırıyor, daha çabuk ve daha ağır bir halde o besine yöneliyorsunuz ve her diyet geçmişinizle bu yönelim daha da güçleniyor. Mahrumluk hissi, yeme dileğini, obsesif ve kompulsif davranışları tetiklemeye sebep olabiliyor.
Zira bu şöyle bir döngüdür: Kısıtlayıcı diyet yaparsınız, kendinizi o besine karşı mahrum bırakırsınız daha sonra aşermeler başlar ve kendinizi o besini çok seviyede tüketirken bulursunuz. Fazla tüketim pişmanlık, suçluluk üzere hisleri beraberinde getirir. Bir sonraki diyet teşebbüsünüzde bu durum daha da güçlenir ve bir yeme bozukluğuna sebep olabilir.
Ne yapmalıyız ?
Şunu bilmeliyiz ki ,yasaklanan yiyecekler daha sonrasında daha fazla yeme davranışını tetiklemektedir. Bu yüzden bir besine karşı kendinizi mahrum bırakmak yerine kendinize yapabileceğiniz en büyük uygunluk; porsiyon denetimini öğrenmektir. Zira ‘diyet’ yapma fikri yasakları beraberinde getirirken beslenme programınızın içindeki porsiyon denetimi sağlamak size ziyadesiyle seçenek sunar. Pişmanlık, suçluluk hissi de yaşatmaz.
