Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan‘ın himayelerinde 2017’de başlatılan, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı koordinesinde yürütülen Sıfır Atık Hareketi’yle sürdürülebilir tabiat için değerli çalışmalar hayata geçirildi. Bu projenin 7’nci yılı kutlanırken yeni slogan, ‘7 yılda 7 kıtada’ olarak belirlendi.
2035 GAYESİ YÜZDE 60
Bakanlıktan yapılan açıklamaya nazaran; Emine Erdoğan‘ın himayesinde 27 Eylül 2017’de başlatılan Sıfır Atık Hareketiyle atık oluşumunun önlenmesi, atıkların kaynağında başka toplanması, geri dönüşüm ve kaynak verimliliğinin artırılması hedefleniyor. Sürdürülebilir üretim ve tüketim alışkanlıklarını teşvik eden projenin başlangıcından bu yana Sıfır Atık İdare Sistemi’ne geçen bina sayısı 193 bine ulaştı. Sıfır Atık Hareketi kapsamında bakanlığa bağlı İller Bankası Genel Müdürlüğü, Türkiye’nin farklı noktalarına 7 yılda 46 depolama, ayrıştırma ve transfer tesisinin kurulmasına dayanak oldu. Devreye alınan katı atık tesislerinde, günlük 9 bin ton atık ayrıştırılıp eser yahut güce dönüştürülüyor. Sıfır Atık konusunda yaklaşık 22 milyon bireye eğitim verildi. 2017’de yüzde 13 olan geri kazanım oranı 2023’te yüzde 34,92’ye çıktı. Geri kazanım oranının 2035’te yüzde 60’a çıkarılması hedefleniyor.
5.9 MİLYON TON SERA GAZI SALINIMI ENGELLENDİ
Sıfır Atık Projesi, pilot ilçe seçilen Ankara Kızılcahamam’da 2019’dan bu yana uygulanıyor. Vatandaşlar ayrıştırdıkları atıkların tartısına nazaran market alışverişlerinde kullanabilecekleri puanlar kazanıyor. İlçeye kurulan Sıfır Atık Bahçesi’nde atık bölmesinin yanı sıra geri dönüşüm atölyesi, Sıfır Atık Oyun Alanı, Ambalajsız Atık Dükkanı ve Sıfır Atık Kafeteryası yer alıyor. Öte yandan, bakanlığa bağlı Sıfır Atık Uygulamaları Daire Başkanı Okan Bahrioğlu tarafından bu yıl pilot ilçe sayısının artırılacağı açıklandı.
Başkanlığını Emine Erdoğan‘ın yaptığı, 12 Nisan 2023’te oluşturulan Sıfır Atık Müşavere Heyeti’nde, Birleşmiş Milletler (BM) Siyasetten Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Guy Bernard Ryder’ın yanı sıra ABD, Sierra Leone, Şili, Bangladeş, Brezilya, Kolombiya, Hollanda, Fas, Belçika ve Hindistan’dan 13 üye yer alıyor. Proje kapsamında, Sıfır Atık İdare Sistemi’nin heyetimi, uygulanması, sistemin takibi için yapılması gerekenler, Sıfır Atık Evrakının koşulları ve doküman kriterlerine ait düzenlemelerin adap ve temellerin belirlendiği Sıfır Atık Yönetmeliği, 12 Temmuz 2019’da Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Atık getirme merkezlerine ait idari ve teknik konuların belirlenmesi hedefiyle ‘Atık Getirme Merkezlerinin Kurulması ve İşletilmesi ile Sıfır Atık Uygulamalarına Ait Yol ve Esaslar’ da 31 Aralık 2021’de yayımlandı.
BM GENEL ŞURASI’NIN BAŞKANLIĞINI YÜRÜTTÜ
Sıfır Atık Projesi, 11’inci Kalkınma Planı’nda (2019-2023) da yer alarak devlet siyaseti haline geldi. Yeşil Mutabakat Hareket Planı ile projenin döngüsel iktisatta uygulanmasına karar verildi. Sıfır Atık, 7 yıllık süreçte ulusal 10 hareket planı ve strateji dokümanında yer aldı. BM Genel Konseyi’nde, 14 Aralık 2022’de Türkiye’nin ana sunuculuğunda, 105 ülkenin de ortak sunucu olduğu Sıfır Atık kararı, oylamayla kabul edildi ve 30 Mart ‘Uluslararası Sıfır Atık Günü’ ilan edildi. Emine Erdoğan, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in özel davetiyle 2023’te birincisi düzenlenen 30 Mart Milletlerarası Sıfır Atık Günü aktifliklerine ve BM özel oturumuna katıldı. Burada, Guterres ile bir ortaya gelen Emine Erdoğan, BM 77’nci Genel Kurul Başkanı tarafından düzenlenen, ‘Sıfır Atık’ bahisli, eş sunucu 105 ülkenin yer aldığı özel oturumda iştirakçilere hitap etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘Dünya beşten büyüktür’ ve ‘Daha adil bir dünya mümkündür’ kelamlarını BM Genel Heyet Salonu’nda memleketler arası kamuoyuna hatırlatan Emine Erdoğan, böylelikle BM Genel Heyeti’ne hitap eden birinci Türk önder eşi oldu. Öte yandan, Emine Erdoğan bu toplantıda, Guterres’in teklifi üzerine, ‘BM Sıfır Atık Yüksek Seviyeli Şahsiyetler İstişare Konseyi’nin başkanlığını üstlendi.
BM 78’inci Genel Şura toplantıları kapsamında Emine Erdoğan’ın öncülüğünde, Türkevi’nde ‘Küresel Sıfır Atık Hareketine Gerçek’ aktifliği düzenlendi. Aktiflikte düzenlenen imza merasimine katılan Cumhurbaşkanı Erdoğan, ‘Küresel Sıfır Atık Âlâ Niyet Beyanı’na birinci imzayı attı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın imzasıyla açılan ‘https://zerowastecommitment.com’ internet adresi, halihazırda bugün 73 ülkeden 10 binin üzerinde sıfır atık gönüllüsünün de uygun niyet beyanını imzaladığı bir mecra haline geldi.
Proje, bugüne kadar çok sayıda milletlerarası mükafata layık görüldü. 2018’de BM Besin ve Tarım Örgütü’nün (FAO) ‘Sıfır Atık, Sıfır Açlık’ mükafatını aldı. 2021’de BM Kalkınma Programı tarafından ‘UNDP Sürdürülebilir Kalkınma Emelleri Ödülü’ ve BM İnsan Yerleşimleri Programı (UN-Habitat) tarafından ‘Waste Wise Cities Küresel Champion Ödülü’ne kıymet görülen proje, 2022’de ‘Akdeniz Parlamenterler Asamblesi Mükafatı (PAW Awards)’ ve Dünya Bankası tarafından takdim edilen ‘İklim ve Kalkınma Liderliği Ödülü’nü ve Akdeniz Parlamenterler Asamblesi (AKDENİZ-PA) mükafatını aldı.
